Pracownicy badawczo-dydaktyczni:
Pracownicy dydaktyczni:
Współpracownicy Katedry:
Historia i działalność Katedry
W utworzonym w 1929 roku Śląskim Konserwatorium Muzycznym istniała od początku klasa organów, przygotowująca adeptów organistyki do pracy w kościele, pracy pedagogicznej i działalności koncertowej. W zmieniającej się strukturze Uczelni organy należały zawsze do Wydziału Instrumentalnego. W latach siedemdziesiątych stworzono Zespół Dydaktyczny Organów, zajmujący się dydaktyką przedmiotu organy główne oraz organy dodatkowe, a także przedmiotów kierunkowych tej specjalności (improwizacja organowa, literatura organowa, organoznawstwo).
Decyzją Senatu z dnia 27.06.1996 r. powołana została Katedra Organów i Klawesynu, której kierownikiem został Prof. Julian Gembalski. Katedra skupiała specjalistów zajmujących się dydaktyką organową i klawesynową, działalnością naukową i pedagogiczną związaną z organami, klawesynem oraz problematyką muzyki dawnej i budownictwa organowego. Zakres działalności Katedry obejmował więc szeroki wachlarz problemów – począwszy od nauczania, poprzez prace badawcze i prace dokumentacyjno – konserwatorskie, związane z organami śląskimi. Poszerzenie obszaru działalności Katedry o szeroko pojętą organologię wiązało się z obecnością studentów i pracowników posiadających zainteresowania orgnamistrzowskie, co zaowocowało ich ukierunkowaniem na specjalizacje związane nie tylko z grą organową, ale także z budową organów i badaniami historycznymi. Kilku absolwentów klasy organów uzyskało uprawnienia organmistrzowskie na podstawie pozytywnego wyniku egzaminów przeprowadzonych przez Izbą Rzemieślniczą i prowadzi dziś samodzielną prace organmistrzowską. Absolwentka mgr Marta Kogut odbyła pięcioletnią praktykę w firmie Karl Schuke w Berlinie, uzyskując dyplom niemieckiej Izby Rzemieślniczej.Dziś prowadzi samodzielną pracownię organmistrzowską. Uprawnienia organmistrzowskie i działalność posiadają także : wieloletni pracownik Katedry, wykładowca m.in. przedmiotu organoznawstwo, dr hab. Marek Urbańczyk oraz dr Stanisław Pielczyk, pracownik naukowy Katedry, zajmujący się także budową pozytywów.
W roku akademickim 2012/2013 utworzono nowy kierunek: Muzyka Kościelna (przekształcony po dwóch latach w specjalność: Organy-Muzyka Kościelna), co pociągnęło za sobą także zmianę struktury katedry. Wyłączono z niej nauczanie klawesynu i dawnych praktyk wykonawczych, przenosząc ten obszar nauczania do odrębnej Katedry, zaś nowa struktura organizacyjna otrzymała nazwę: Katedra Organów i Muzyki Kościelnej. Jej kierownikiem został prof. dr hab. Julian Gembalski.
W 2002 roku, z inicjatywy prof. Juliana Gembalskiego, powołano decyzją Senatu pierwsze w Polsce Muzeum Organów, które gromadzi zabytki śląskiego budownictwa organowego, w tym całe instrumenty i ich części, dokumenty, ikonografię a także fisharmonie. Muzeum zostało otwarte 20 października 2004 roku, w ramach zorganizowanej przez Katedrę konferencji naukowej "Organy na Śląsku". Jest dziś placówką o dużym znaczeniu dla kultury na Śląsku, przyciągającą badaczy i liczne rzesze miłośników organów i muzyki organowej (patrz link: Muzeum Organów Śląskich ). Kolejnym etapem rozwoju Katedry było stworzenie, dzięki uzyskanemu grantowi Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki na lata 2912-2015, „Archiwum Organologicznego”. Placówka gromadzi i opracowuje wszelkie materiały dotyczące organów i muzyki organowej oraz muzyki kościelnej na Śląsku i docelowo ma stanowić bazę danych dla wszystkich zainteresowanych śląskimi organami.Opracowywaniem zbiorów zajmują się: dr Stanisław Pielczyk, dr Michał Duźniak i mgr Anna Gembalska-Krym.
Pracownicy Katedry, oprócz nauczania gry organowej, gry liturgicznej oraz związanych z praktyką instrumentalną umiejętności praktycznych, prowadzi działalność naukową, organizacyjną i popularyzatorską Ważne miejsce zajmują wykłady otwarte członków Katedry oraz zaproszonych gości, działalność koncertowa i organizacja kursów, seminariów i konferencji naukowych.
Katedra zorganizowała m.in. kursy interpretacyjne poświęcone francuskiej muzyce organowej, prowadzone przy organach kościoła Opatrzności Bożej w Katowicach-Zawodziu (prof. Andre Isoir, prof. Julian Gembalski, dr Jean-Luc Perrot,), kursy muzyki Maxa Regera, w oparciu o romantyczne organy kościołów w Chorzowie i Katowicach (prof. Christoph Bossert), kurs muzyki klawesynowej (prof. Marek Toporowski), kurs improwizacji organowej (prof. Julian Gembalski), kurs poświęcony twórczości Oliviera Messiaena (prof. Bruno Oberhammer), kurs poświecony strojeniu i konserwacji klawesynów (prof. Christian Fuchs), kurs dawnej muzyki czeskiej (prof. Jaroslav Tuma), muzyki romantycznej (dr hab.Władysław Szymański, dr Karol Golębiowski), a także warsztaty poświęcone interpretacji muzyki organowej w oparciu o instrumenty zabytkowe i warsztaty poświęcone muzyce liturgicznej. Gośćmi Katedry byli ponadto wybitni organiści i pedagodzy, m.in. Lorenzo Ghielmi z Mediolanu, prof. Gerhard Gnann z Mainz, prof. Peter van Dijk z Amsterdamu, Prof. Georges Guillard z Paryża, Prof. Wolfgang Zerer z Hamburga, Ulrik Spang-Hanssen z Odense, Prof. Jean-Claude Zehnder z Bazylei i wielu innych.
Samodzielni pracownicy naukowi Katedry prowadzą corocznie kursy w ramach imprez ogólnopolskich i międzynarodowych w wielu miastach polski oraz za granicą. Należy tu m.in. Międzynarodowy Kurs w ramach festiwalu „Juniores Priores Organorium Sejnensis” w Sejnach, kursy w Legnicy, Świdnicy, Warszawie i Gdańsku. Ważne miejsce zajmuje edukacja poprzez spotkania w Muzeum Organów Śląskich oraz konsultacja klas organów w szkolnictwie muzycznym II stopnia.
Katedra jest także organizatorem międzynarodowych konferencji naukowych. Szczególnie ważne miejsce zajmuje cykliczna konferencja „Organy na Śląsku”, której owocem są publikacje, stanowiące ważny wkład w badania nad śląskimi organami. Sześć tomów w serii „Organy na Śląsku” znacznie wzbogaciło polski dorobek naukowy w tej dziedzinie. Na ten dorobek składają się także liczne samodzielne prace naukowe członków katedry, w postaci artykułów zamieszczanych w wydawnictwach na terenie Polski lub też jako prace monograficzne. Odrębną konferencję poświęcono także fisharmonii – instrumentowi, który odegrał znaczną rolę w rozwoju muzyki organowej a dziś stanowi juz tylko szacowne świadectwo kultury muzycznej. Katedra była także współorganizatorem II Archidiecezjalnego Kongresu Muzyki Liturgicznej (2015). W trosce o poziom muzyki kościelnej członkowie Katedry biorą udział w pracach Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej oraz uczestniczą w konferencjach i kursach poświęconych muzyce kościelnej.
Odrębną formą działalności katedry jest organizacja konkursów muzyki organowej. W oparciu o unikatowe instrumentarium Katowic – wspaniałe instrumenty zabytkowe oraz repliki organów barokowych, znajdujących się w kościołach: Opatrzności Bożej w Katowicach-Zawodziu (organy w stylu francuskiego baroku) i Świętej Rodziny w Katowicach-Brynowie (organy w stylu baroku północnoniemieckiego), zorganizowano dwa konkursy, ukierunkowane na problematykę interpretacyjną baroku niemieckiego, francuskiego i dawnej muzyki polskiej. Pierwszy konkurs odbył się w 2012 roku, drugi w 2014 roku. Kolejny konkurs, poświęcony muzyce baroku i romantyzmu, odbył się w dniach 13-18 września 2016 roku. Uczestnicy prezentowali swoje umiejętności m.in. na nowych organach Auli im. Bolesława Szabelskiego oraz nowych organach Filharmonii Śląskiej.
Pracownicy naukowi katedry sprawują merytoryczną opiekę nad imprezami artystycznymi takimi jak Festiwal "Muzyka Organowa w Katedrze" (Katowice), festiwal "Jesień Organowa w Powiecie Bieruńsko-Lędzińskim", "Mikołowskie Dni Muzyki", "Śląski Festiwal Bachowski", Namysłowski Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej oraz wiele innych.
Bogata oferta dydaktyczno-naukowa oraz zaplecze instrumentalne (5 instrumentów piszczałkowych, 2 instrumenty ćwiczebne cyfrowe), zapewniają studentom odpowiednie warunki rozwoju i korzystną atmosferę studiowania. Przygotowuje ich do samodzielnej pracy artystycznej, zarówno w zakresie gry koncertowej jak i liturgicznej.
Zobacz również:
